Tự sự đầu xuân

Vài điều muốn nói...

Vẫn còn đó, những nụ hoa chưa kịp nở. Vẫn còn đó, mùi thơm nếp mới còn vương trên lá. Vẫn còn đó, những tâm tình còn bỏ ngõ. Vẫn còn đó, những niềm vui không nỡ chia xa… thì mọi người đều phải chia tay người thân của mình và lần lượt trở về với nhịp sống mưu sinh thường nhật. Năm mới, bạn đã sẵn sàng chuẩn bị Tâm thế mới để chèo lái con thuyền của mình trước những hỷ, nộ, ái, ố cuộc đời chưa?

Vững tâm để chèo lái con thuyền của mình trước những sóng gió cuộc đời

Vẫn còn đó, độ hơn chục ngày trước, khi nàng xuân e ấp gõ cửa trước thềm thì nhà nhà đều tất bật “tổng động viên” lau chùi, dọn dẹp và làm mới nhà cửa. Đây là một trong những nét văn hóa đặc trưng của Tết cổ truyền Việt Nam. Ngoài việc khoác một chiếc áo mới cho nhà cửa, mặc những bộ đồ mới toanh trong những ngày mới của năm, nó còn mang một ý nghĩa vô cùng sâu sắc đó chính là: dọn dẹp vườn tâm của chúng ta để “tân trang” lại Ngôi Nhà Tự Tâm của chính mình. Bởi vì, Vườn Tâm của mình có trong sạch và vững mạnh thì mới có thể dung chứa và gánh vác được những trách nhiệm của nhân sinh.

Hình thành một nhận thức mới

Theo Duy Thức học:“trong một niệm không có hai tư tưởng”. Theo đó, dòng tâm thức của chúng ta trong một niệm chỉ có thể khởi lên một tư tưởng: hoặc là thiện, hoặc là ác, hoặc không thiện không ác (vô ký). Khi một niệm thiện sanh khởi thì niệm ác không tồn tại, khi một niệm ác sanh khởi thì niệm thiện nằm yên. Chúng ta có thể thấy rất rõ điều này trong thực tế cuộc sống: khi chúng ta giận một ai đó thì lúc này, Tâm chúng ta chỉ khởi lên một niệm duy nhất là mong muốn giải tỏa cơn giận ngay lập tức bằng cách trút năng lượng tiêu cực này lên đối tượng của mình thông qua lời nói, cử chỉ hay hành động làm cho người đó phải chịu nhiều đau khổ, hoặc thậm chí là muốn loại bỏ họ ra khỏi cuộc sống của mình. Lúc ấy, nhận thức trong tâm thức của chúng ta chỉ xuất hiện những hình ảnh xấu của người đó để gia cố thêm cho sự tức giận của mình. Điều tệ nhất trong giây phút này là chúng ta không thể khởi một niệm thương cảm đến họ được.

Quét rác trên đường cũng giống như quét bụi trừ bẩn trong tâm mình

Chúng ta thường nghe nói rằng “người đó có tâm địa lành “ hay “người đó có tâm địa xấu”.  “Tâm” ở đây hay gắn liền với  “địa” (đất). Xưa kia, các Thiền sư cũng hay dùng từ “Tâm địa”  để chỉ cho Tâm, như câu: “Tâm địa nhược không huệ nhựt tự chiếu” [1]. Do đó, mỗi chúng ta đều là chủ nhân trên mảnh đất tâm của chính mình. Chúng ta cũng là những người nông dân thực thụ, hằng ngày vẫn miệt mài nhổ cỏ, cày bừa, vun xới và ươm mầm những hạt giống trên mảnh đất tâm đó. Đối với những người siêng năng chăm chỉ, họ sẽ cố gắng trồng lên Vườn Tâm của mình thật nhiều hoa trái xinh đẹp, đó là những suy nghĩ thiện lành, những lời nói từ ái và những hành động từ hoà. Còn ngược lại, những kẻ sống lười nhác, tư tưởng tiêu cực sẽ biến mảnh đất tốt của mình thành những vùng đất khô cằn, sỏi đá, mọc đầy những cây gai và cỏ dại, chứa đầy những tư tưởng bất thiện, hành động bất thiện và lời nói thiếu ái ngữ. Do đó, trong cuộc sống, từng giờ... từng phút... từng giây... chúng ta luôn luôn phải quét dọn, chăm bẵm và vun trồng mảnh vườn nhỏ của chính mình thì chúng ta sẽ dễ dàng nhận thấy: cùng là một mảnh đất bạc màu, nếu chúng ta biết cách cày bừa, khéo léo chọn giống ươm mầm, chăm chỉ vun trồng trên đất đó những loài hoa thơm và cây đẹp... thì mảnh đất đó sẽ trở trở nên trù phú, hiền hòa và nhu nhuyến, sẽ hiến tặng cho đời những bông hoa khoe sắc tỏa ngát hương thơm hay những trái ngọt tươi ngon. Còn ngược lại, chúng ta không biết làm đất, không khéo chọn giống, không chăm lo tưới nước, bón phân thì mảnh đất đó sẽ là nấm mồ hoang vô hình chôn vùi quãng đời còn lại của chúng ta chìm trong bóng tối miên trường...

Nhân quả là quy luật đánh giá nhận thức của chúng ta một cách chính xác nhất

Trở về

Những ngày vui xuân đã qua, mỗi chúng ta hãy trở lại với nhịp sống của mình. Hãy cùng nhau dọn dẹp những cỏ dại trong tâm. Hãy cùng nhau chung tay chăm bón cho mảnh đất tâm của mình thật tươi tốt. Hãy tự mình trồng vào mảnh đất ấy những loài hoa của đạo đức, những cây trái của hạnh lành để những ngày khởi đầu và những ngày còn lại của năm: mỗi phút đều có niềm vui, mỗi giờ đều là xuân, mỗi ngày đều là tết và mỗi năm đều gặt hái được nhiều thắng duyên tỏa ra từ mùi hương của hoa đức hạnh. Hương thơm này sẽ hoà chung với hương sắc của đất trời, của trời xuân thì đó mới thật là hương xuân miên viễn của đất trời. Đức hạnh mới thật sự là tư lương để chúng ta chuẩn bị cho cuộc sống của mình hàng ngày và làm nền tảng cho quãng đời còn lại của mỗi người trên từng bước thăng trầm của nhân thế, như những lời Đức Phật dạy trong Kinh Pháp Cú số 54:

[1] Ngài Vô Ngôn Thông nghe được câu này của ngài Bách Trượng đang dạy cho một vị khách tăng, nhân đây mà ngài Vô Ngôn Thông được tỏ ngộ.